Język angielski nie jest jednolity. Wyróżniamy bowiem około dziesięciu jego odmian terytorialnych, z których najważniejsze to BrE (British English) i AmE (American English). Nauka języka angielskiego musi być kompleksowa, dlatego każdy uczeń powinien być zaznajomiony z najistotniejszymi różnicami pomiędzy amerykańskim a brytyjskim wariantem. Pozwoli to na świadomy wybór preferowanej odmiany oraz ich dowolne mieszanie w zależności od aktualnych potrzeb. Podstawowe różnice między angielskim brytyjskim i amerykańskim obejmują kwestie leksykalne, fonetyczne, ortograficzne i gramatyczne.
Ortografia – zapis wyrazów
Kursy języka angielskiego obejmują pracę z różnorodnymi tekstami. Łatwo zauważyć, że Amerykanie i Brytyjczycy inaczej zapisują końcówki gramatyczne czasowników i niektóre rzeczowniki. W szczególności dotyczy to końcówek -ise i -ize (odpowiednio: brytyjski i amerykański wariant), -our i -or, -re i -er oraz podwojonej lub pojedynczej litery „l” w wyrazach takich jak counsellor/counselor, travelling/traveling lub jewellery/jewelry. Wobec tego brytyjskie zdanie: „We realised that the traveller’s unfavourable behaviour was fuelled by unproven rumours about what was happening in the city centre” w zapisie amerykańskim wyglądałoby tak: „We realized that the traveler’s unfavorable behavior was fueled by unproven rumors about what was happening in the city center”.
Wymowa brytyjska i amerykańska
Różnice w wymowie między BrE i AmE są niemożliwe do pominięcia, jeśli na co dzień stykamy się z anglojęzycznymi podcastami, filmami i nagraniami wideo. Nie zawsze podlegają one ściśle określonym zasadom, dlatego wielu reguł trzeba nauczyć się na pamięć. Przykładowo dotyczy to odmiennego akcentowania słów (np. VACcine – vacCINE) i różnych samogłosek w wyrazie (np. vitamin: /ˈvɪt.ə.mɪn/ – /ˈvaɪ.t̬əmɪn/).
Uregulowano natomiast kwestię wymowy głoski „r” na końcu słowa i przed spółgłoskami. W wariancie brytyjskim nie robimy tego, chyba że „r” występuje na końcu, a kolejny wyraz zaczyna się od samogłoski (wtedy mamy do czynienia z tzw. łączącym R). Natomiast Amerykanie zawsze wymawiają „r”, niezależnie od jego umiejscowienia w wyrazie. Z kolei brytyjska wymowa „t” w środku wyrazu (np. better, hated, artificial) różni się od amerykańskiej tym, że jest to czysta, wyraźnie zaznaczona głoska /t/. W AmE zamieniamy ją na głoskę /t̬/, która przypomina w brzmieniu /d/ lub /r/.
Słownictwo – różnice, które warto zapamiętać
Różnice między wyrażeniami w poszczególnych odmianach języka angielskiego wynikają z tego, że Wielka Brytania i Stany Zjednoczone od kilku wieków rozwijają się jako państwa całkowicie odrębne kulturowo. Naturalne przemiany językowe, związane z zapożyczeniami lub powstawaniem neologizmów i neosemantyzmów, we wspomnianych krajach zachodzą więc niezależnie od siebie. Nauka języka angielskiego powinna obejmować przykładowo takie pary wyrazów:
autumn – fall
chemist’s – drugstore
chips – french fries
film – movie
luggage – baggage
motorway – freeway
nappy – diaper
queue – line
transport – transportation
Pierwszy wyraz z pary należy do odmiany brytyjskiej, drugi zaś do amerykańskiej. Tego typu różnic jest bardzo wiele, dlatego podczas zajęć językowych warto na bieżąco, samodzielnie sporządzać ich wykaz.
Gramatyka – błąd czy wariant amerykański?
Niektóre formy czasownikowe są poprawne w jednej odmianie, a w drugiej nie. Np.w wariancie brytyjskim za błąd uznaje się użycie „like to do sth” w znaczeniu lubienia czynności (poprawną wersją jest „like doing sth”). Tymczasem obie formy są prawidłowe w amerykańskiej odmianie angielskiego.
Amerykanie w czasie przeszłym często zastępują również formę Present Perfect formą Past Simple (np. „I lost my phone” zamiast „I’ve lost my phone”).
Brytyjski i amerykański angielski różnią się względem siebie w każdej kategorii lingwistycznej. Chociaż różnice te rzadko powodują nieporozumienia, najlepiej jest wybrać preferowaną odmianę i stosować ją konsekwentnie. Warto podkreślić, że na kursach w renomowanych szkołach językowych poruszana jest tego typu problematyka.