Grupy kapitałowe powstają na mocy umów minimum dwóch autonomicznych w świetle prawa spółek kapitałowych (czyli spółek akcyjnych i z ograniczoną odpowiedzialnością). Według ustawy o rachunkowości w takiej grupie jeden z podmiotów jest jednostką dominującą, która jest spółką handlową lub skarbu państwa, a pozostałe to jednostki zależne, nad którymi sprawuje ona nadzór. Grupa kapitałowa jest tworem, który może się rozszerzać o nowe podmioty. Odbywa się to na podstawie podziału wewnętrznego, poprzez pozyskanie nowych spółek zależnych lub zakładanie nowych.
Wyzwania księgowe w rachunkowości grup kapitałowych
Grupa taka jest ogromnym wyzwaniem jeśli chodzi o obsługę rachunkowości. Każdy z podmiotów wchodzących w jej skład zobowiązany jest do prowadzenia własnych ksiąg, rozliczeń i ewidencji według przyjętej metody, a ponadto cała grupa jest traktowana jako podmiot i tym samym ma obowiązek z końcem roku obrotowego przedłożyć łączne sprawozdanie finansowe wszystkich podległych jej jednostek.
Księgowanie w przypadku grup kapitałowych jest o tyle skomplikowane, że wymaga przeprowadzenia optymalizacji pracy działów finansowych jednostek, jak również metod odprowadzania i rozliczania podatków (w tym, o ile grupa spełnia określone wymogi – także od osób prawnych). Trudność sprawiają rozbieżności w systemach księgowych poszczególnych spółek – jest ona tym większa im więcej podmiotów wchodzi w skład grupy kapitałowej. Zwykle każda z jednostek ustala własną politykę rachunkowości i system księgowy, które wewnątrz grupy należy zintegrować i zunifikować.
Aby zapewnić kontrolę dokumentacji każdego z podmiotów w grupie kapitałowej, niezbędne jest wdrożenie elektronicznego obiegu danych, wspólnego dla wszystkich spółek. Ewidencja dokumentów finansowych musi zostać ujednolicona co do przyjętych zasad rachunkowych, a plany kont jednostek powinny się pokrywać, by ułatwić zadania księgowe i zarządcze. Idealnym rozwiązaniem jest w tym przypadku opracowanie i wdrożenie jednolitego systemu księgowania.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej
Tworzenie sprawozdania to najważniejszy aspekt wspólnej księgowości podmiotów w grupie kapitałowej. Kluczem jest tu słowo „skonsolidowany” a dotyczy ono bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych, dokumentów zestawiających zmiany w kapitale własnym oraz informacji dodatkowej, które składają się na takie sprawozdanie.
Charakterystyka rachunkowości grup kapitałowych
Ze względu na rozrastanie się grup kapitałowych, możliwość przyłączania kolejnych podmiotów, podbijania kolejnych rynków, księgowość powinna być elastyczna, otwarta na zmiany zachodzące w trakcie rozwoju obecnych i przyjmowania nowych jednostek. Połączenie spółek w grupę lub przyłączenie kolejnych do już istniejącej wiąże się z reorganizacją księgowości podmiotów, która pozwoli na transparentne i wiarygodne ewidencjonowanie.
A może biuro rachunkowe?
Aby proces konsolidacji przebiegał sprawnie, dobrze jest zwrócić się do firm specjalizujących się w outsourcingu księgowości, które ocenią posiadany kapitał ludzki, oszacują czas potrzebny na zrealizowanie całego procesu i stworzą projekt nowej organizacji procesów księgowych w grupie, jak również pomogą wdrożyć system ich monitorowania.
Outsourcing może być częściowy, gdzie w poszczególnych spółkach pozostają działy księgowe, a jedynie całość obsługiwana jest przez firmę outsourcingową, lub pełny. W przypadku całkowitego scedowania usług księgowych na podmiot zewnętrzny to on przeprowadzi konsolidację systemów i wdroży nowe rozwiązania, którymi będzie zarządzał, prowadząc spójną rachunkowość grupy kapitałowej. Jest to rozwiązanie korzystne także finansowo – firmy outsourcingowe zajmujące się księgowością inwestują w nowoczesne rozwiązania oparte na zaawansowanej automatyzacji, co pozwala obniżyć koszty.
Źródło: mddp-outsourcing.pl – księgowa po angielsku